लठ्ठपणा (Obesity) ही दिवसेंदिवस वाढणारी एक आरोग्यविषयक समस्या आहे आणि अतिरिक्त चरबीमुळे अनेक चयापचयासंबंधित विकार बळावतात. शंभरहून अधिक प्रमुख आजार लठ्ठपणामुळे होतात आणि ते गुंतागुंतीचे असतात. लठ्ठपणा आणि संबंधित रोगांच्या महत्त्वपूर्ण शाश्वत यशस्वी व्यवस्थापनासाठी वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध केलेल्या पुराव्यावर आधारित उपचार म्हणून वजन कमी करण्याची शस्त्रक्रिया विकसित झाली आहे. एएसएमबीएस (मेटाबॉलिक आणि बॅरिएट्रिक शस्त्रक्रियेसाठी अमेरिकन शस्त्रक्रिया) च्या नवीन वजन कमी शस्त्रक्रिया मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, 35 किलो/मी² पेक्षा जास्त बीएमआय असलेल्या रूग्णांना बॅरिएट्रिक-मेटाबॉलिक शस्त्रक्रिया करण्याची शिफारस केली जाते. पूर्वी, 40 वरील बीएमआय किंवा कोणत्याही संबंधित कॉमोरबिडीटीसह ३५ किलो/मी² वर शिफारस केली गेली होती. एएसएमबीएस आणि आयएफएसओद्वारे नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जाहीर करण्यात आली आहेत.
लठ्ठपणाचा संबंध चुकीचा आहार आणि शारीरीक हालचालींशी
लठ्ठपणाचा संबंध चुकीचा आहार आणि शारीरीक हालचालींचा अभाव आहे. आता हे वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झाले आहे की प्रतिबंधित आहार आणि वाढती क्रियाकलाप हा परीपूर्ण उपाय ठरत नाही. लठ्ठपणा, मधुमेह, उच्च रक्तदाब, हृदयविकाराचा झटका/वंध्यत्व, मणक्याच्या सांध्यातील समस्या, थायरॉईड, पीसीओडी, मूत्रपिंड-यकृत निकामी होणे, नैराश्य, आत्मविश्वास कमी होणे इत्यादी चयापचय रोगांमागे चयापचयातील दोष कॅलरींचे ऊर्जेत रूपांतर करण्यात अयशस्वी होणे ही देखील काही महत्त्वाची कारणं आहेत.
चयापचय प्रक्रियेवर परिणाम
बँरिएट्रिक किंवा वजन कमी करण्याच्या शस्त्रक्रियांमुळे एखाद्या व्यक्तीच्या चयापचय प्रक्रियेवर परिणाम होतो आणि लठ्ठपणाशी संबंधित रोगांसाठी वैद्यकीय उपचारांच्या तुलनेत चयापचय रोगांचे लक्षणीय निराकरण करण्यात मदत होते. चयापचय विकारासंबंधीतत आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या तज्ज्ञ डॉ. जयश्री एस. तोडकर यांच्या म्हणण्यानुसार, मागील एनएचएस मार्गदर्शक तत्त्वांनी या बॅरीएट्रीक शस्रक्रियेचा सल्ला केवळ बीएमआय 40च्या वर असलेल्या लोकांसाठी किंवा संबंधित कोमॅार्बोडिटीज असलेल्या 35 पेक्षा अधिक बीएमआय असलेल्या लोकांसाठी दिला होता. सातत्यपूर्ण स्तर-एक वैज्ञानिक आणि क्लिनिकल जागतिक पुराव्यासह, आता एएसएमबीएस आणि आयएफएसओने बॅरिएट्रिक-मेटाबॉलिक शस्त्रक्रियेसाठी विस्तारित संकेत दिले आहेत 35 kg/m² पेक्षा जास्त बीएमआय असलेल्या रूग्णांना आता तीव्रतेच्या प्रभावी प्रतिबंधाच्या दृष्टीने बॅरिएट्रिक-मेटाबॉलिक शस्त्रक्रिया करण्याची शिफारस केली जाते. चयापचय रोगामुळे रुग्णांना त्यांच्या अवयवांना चयापचयातील दोषामुळे होणा-या अनेक आजारांपासून वाचवण्यात मदत होईल.
बॅरिएट्रिक आणि चयापचयाशी संबंधीत शस्त्रक्रियांनी उच्च अॅडिपोसीटीशी संबंधित चयापचय रोगांवर उपचार करण्यासाठी स्वतःला सिद्ध केले आहे आणि आशियाई आणि जागतिक लोकसंख्येसाठी वरदान म्हणून हे चयापचय रोगांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी, प्रतिबंधित करण्यासाठी किंवा उलट करण्यासाठी सर्वोत्तम पद्धती म्हणून सिद्ध झाले आहे. बेरिएट्रिक-मेटाबॉलिक शस्त्रक्रियेचा प्रकार 30 पेक्षा जास्त बीएमआय असलेल्या व्यक्तींना टाइप टू मधुमेह असलेल्यांसाठी शिफारस केली जाते. जी तोंडावाटे घेण्यात येणाऱ्या औषधांद्वारे सहज नियंत्रित करता येत नाही. मधुमेहाची औषधे आणि मध्यवर्ती लठ्ठपणासह डॉ. जयश्री यांनी निष्कर्ष काढला आहे.