मधुमेह (Diabetes) ही आधुनिक महामारी मानली जातेय. जगभरातील मधुमेहाच्या वार्षिक प्रकरणांमध्ये वाढ होत आहे. याला मुख्यत्वे आपली जीवनशैली आणि आहाराच्या सवयी कारणीभूत ठरू शकतात, ज्यामुळे शरीराचे संतुलन बिघडत आहे. शिवाय, पर्यावरणीय आणि अनुवांशिक घटक मुलांमध्ये आणि तरुण प्रौढांमधील मधुमेहास कारणीभूत ठरतात. मधुमेह ही दीर्घकालीन स्थिती असल्याने, प्रभावित लोकांना आयुष्यभर औषधे आणि/किंवा इन्सुलिन घ्यावे लागते. त्यांच्या जीवनाच्या गुणवत्तेवर लक्षणीय परिणाम होतो तसेच त्यांना गुंतागुंत देखील होऊ शकते. मधुमेहाच्या पॅथॉलॉजीला लक्ष्य करू शकणार्‍या उपचारांची आणि गुंतागुंत टाळताना रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीचे अधिक चांगले नियंत्रण करण्यात मदत करणे ही काळाची गरज आहे. डॉ. प्रदीप महाजन, रीजनरेटिव्ह मेडिसिन एक्स्पर्ट, स्टेमआरएक्स बायोसायन्स सोल्युशन्स प्रा. लि., नवी मुंबई यांनी याबाबत अधिक माहिती दिली.
टाइप 1 आणि टाइप 2 मधुमेह
टाइप 1 मधुमेह, सामान्यत: लहान वयात सुरू होतो (किशोर मधुमेह) आणि स्वादुपिंडातील इन्सुलिन तयार करणार्‍या पेशी शरीराच्या स्वतःच्या रोगप्रतिकारक प्रणालीद्वारे नष्ट झाल्यामुळे उद्भवतात. याचा परिणाम म्हणजे रक्तातील ग्लुकोजचे उच्च प्रमाण जे केवळ इन्सुलिनने व्यवस्थापित केले जाऊ शकते. दुसरीकडे, टाइप 2 मधुमेह इन्सुलिनच्या प्रतिकारामुळे आयुष्याच्या उत्तरार्धात (सामान्यतः 40 वर्षांनंतर) विकसित होतो. वर्षानुवर्षे शरीरात जमा झालेले वेगवेगळे हानिकारक घटक रक्तातील ग्लुकोजची पातळी राखण्यासाठी स्वादुपिंडाच्या कार्यात व्यत्यय आणतात. त्यामुळे रुग्णांना तोंडावाटे हायपोग्लाइसेमिक/मधुमेहविरोधी औषधे किंवा इन्सुलिनचा सल्ला दिला जातो. मधुमेहाचे इतर काही प्रकार आहेत तथापि, वरील दोन सर्वात सामान्य आहेत.
डॉ. प्रदीप महाजन, रीजनरेटिव्ह मेडिसिन रिसर्चर, स्टेमआरएक्स बायोसायन्स सोल्युशन्स प्रा. एलटीडी (नवी मुंबई) सागतात की आपल्या शरीरातील स्टेम सेल्स, वाढीचे घटक आणि इतर जैविक रेणूंची शक्ती विविध रोगांशी लढण्यासाठी मदत करते. लक्षणांचा अभ्यास करुन आपण केवळ तात्पुरते नियंत्रण मिळवू शकतो. आपण या स्थितीचे पॅथॉलॉजी समजून घेणे आणि रोगांशी लढण्यासाठी आपल्या शरीरातील नैसर्गिक उपचार पद्धती वाढविण्याचा विचार केला पाहिजे.
रिजनरेटिव्ह मेडिसिन रिसर्च
रिजनरेटिव्ह मेडिसिन रिसर्चने हे सिद्ध केले आहे की आपल्या शरीरातील विविध जैविक रेणू साध्या, कमीतकमी हल्ल्याच्या प्रक्रियेद्वारे प्राप्त केले जाऊ शकतात आणि ते आवश्यक असलेल्या भागात पुन्हा प्रत्यारोपित केले जाऊ शकतात. हे आवश्यक ठिकाणी आवश्यक एकाग्रतेमध्ये रेणू प्रदान करण्यासारखे आहे. हे रेणू खराब झालेल्या पेशी आणि ऊतींचे पुनरुत्पादन आणि दुरुस्ती करू शकतात, अवयवांचे कार्य आणि इतर पेशींची कार्ये वाढवू शकतात, जळजळ, सूज कमी करू शकतात, रोगप्रतिकारक शक्तीचे नियमन करू शकतात, असे डॉ. महाजन स्पष्ट करतात.
सेल-आधारित थेरपी स्वादुपिंड बरे होण्यास मदत करून दीर्घकालीन, प्रभावीपणे रक्तातील साखरेची पातळी (Sugar Level) नियंत्रित करण्यास अनुमती देते. सेल-आधारित थेरपी ही समस्या त्याच्या इम्युनोमोड्युलेटरी गुणधर्माद्वारे सुधारते. स्टेम सेल देखील हळूहळू शरीराला डिटॉक्सिफाय करतात, तसेच सूज/जळजळ कमी करतात, जी अनेक वर्षांच्या अस्वास्थ्यकर जीवनशैलीच्या सवयींमुळे वाढीस लागली आहे. अशा प्रकारे, स्वादुपिंडांना कार्य करण्यासाठी निरोगी वातावरण आवश्यक असते.रुग्णांना मधुमेहमुक्त राहावे यासाठी जीवनशैलीतही बदल करावे लागतील; तथापि, उपचारांचे परिणाम दीर्घ कालावधीसाठी राखले जातात, ज्यामुळे रुग्णांच्या जीवनाची गुणवत्ता वाढते.